Enklaf - PA Seri Selangor

Memahami Isu-Isu Tempatan

Sebahagian daripada aktiviti-aktiviti dalam program K2K dirancang untuk menjana cadangan-cadangan dasar ke arah penambahbaikan daya huni perumahan awam, meraih dan menyebarkan pemahaman tentang PA/PPR (penyebaran pengetahuan baharu dengan pantas), dan meningkatkan kesedaran tentang kehidupan dalam perumahan awam di Lembah Kelang.

Enklaf ialah aktiviti yang dijalankan bersama kanak-kanak dan belia yang tinggal di PPR untuk mendokumenkan reka bentuk semasa dan alam bina seperti yang dialami oleh generasi lebih muda, terutama mereka yang dilahirkan dan membesar di PPR sepanjang usia mereka.

Kumpulan sekunder ini juga mempunyai semangat persaingan bagi menggalakkan penyertaan dan penyelesaian kreatif kepada ringkasan reka bentuk.

Enklaf berasal daripada perkataan bahasa Inggeris ‘enclave’. Dalam konteks alam bina, enklaf merujuk kepada kawasan atau komuniti ketara berbeza yang menjadi sebahagian daripada kawasan persekitaran yang lebih luas. Istilah ini biasa digunakan dalam perancangan bandar dan seni bina untuk menerangkan kawasan perumahan atau kejiranan yang terasing secara fizikal daripada persekitarannya, kebiasaannya oleh penghadang semula jadi, pagar, atau pemisah fizikal yang lain. Enklaf dalam alam bina boleh jadi terdapat dalam pelbagai bentuk, daripada komuniti berpagar dan kejiranan eksklusif kepada komuniti ketara berbeza dari segi budaya dan sosial dalam kawasan bandar atau subbandar yang lebih besar.

Tapak perumahan awam telah menjadi enklaf atau kejiranan ketara berbeza dalam kawan subbandar seperti di daerah Pudu atau di Bandar Tun Razak. Kedua-dua tempat ini mempunyai kelompok kejiranan perumahan awam, iaitu dengan kata lain: enklaf perumahan.

Tinjauan literatur

Lynch (1960) menstrukturkan metodologi proses transposisi kebolehbacaan kawasan bandar menerusi pemetaan kognitif. Pengarang yang sama turut membuat kategori ciri-ciri yang mendefinisikan sesebuah kota melalui ‘kebolehimejan’ kota raya, dan dengan itu membayangkan bahawa setiap daripada kita mempunyai koleksi imej dalam minda yang membentuk fabrik bandar kita.

Namun, kajiannya memfokuskan kepada perspektif orang dewasa yang bekerja. Bagi perspektif kanak-kanak, Florence Ladd pada tahun 1970-an telah menjalankan aktiviti pemetaan dengan 60 orang remaja lelaki kulit hitam daripada sebuah kejiranan di Boston bukan sahaja untuk membina kefahaman tentang kawasan itu tetapi juga untuk mempelajari tentang aspek-aspek yang signifikan secara sosial dan psikologi dalam membentuk sesebuah kejiranan.

Kajian tersebut merupakan antara kajian terawal yang meneroka potensi nilai maklumat dalam lukisan peta oleh kanak-kanak terhadap penyelidik sains sosial dan perancang bandar. Sejak itu, kajian pemetaan kognitif telah menunjukkan perbezaan yang ketara dalam pemetaan kognitif antara kanak-kanak dan orang dewasa (Gray, 1998).

Metodologi

Program ini berhasrat menggabungkan beberapa teknik untuk memahami persekitaran perumahan awam pada skala yang berbeza: mikro dan makro. Kami juga berhasrat untuk menggalakkan proses membuat keputusan yang kritikal apabila mereka bentuk sesuatu ruang, yang akan diperkenalkan sebagai pertandingan untuk remaja pada usia sekolah menengah.

Program peneraju

Sebuah program peneraju telah dijalankan pada 26 November 2023 dengan penyertaan 25 orang kanak-kanak dan belia daripada PA Seri Selangor dengan bantuan pelajar-pelajar Taylor’s University yang berperanan sebagai pemudah cara.

Kami mendapati kanak-kanak yang lebih muda dapat meluahkan pandangan mereka dengan bersemangat tentang konteks kejiranan dan mengenal pasti ruang, aktiviti, dan ahli komuniti yang mereka jumpa setiap hari. Namun, didapati bahawa secara purata terdapat nisbah empat ruang berbahaya untuk satu ruang selamat dikenal pasti dalam peta dan ini adalah dapatan yang membimbangkan.

Sekiranya keputusan diasingkan mengikut jantina, ruang yang dikenal pasti oleh kanak-kanak lelaki sebagai ruang sosial telah ditandakan sebagai berbahaya oleh kanak-kanak perempuan. Tema yang sama berulang dalam kumpulan belia apabila remaja perempuan didapati mempunyai hubungan sosial yang kurang berbanding remaja lelaki disebabkan kurangnya ruang sosial yang selamat.

Bagi kumpulan belia, terdapat risiko terhadap modal sosial, dan remaja lelaki mempunyai 4 kali ganda hubungan sosial berbanding remaja perempuan di kompleks perumahan awam secara purata.